| ผู้เขียน | วิภา จิรภาไพศาล |
|---|---|
| เผยแพร่ |
สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงเป็น “ผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์” ซึ่งเป็น “ผู้หญิง” คนแรกของไทย ที่มีการแต่งตั้งอย่างเป็นทางการ เพื่อให้พระองค์ทรงปฏิบัติพระราชกิจแทนพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ระหว่างเสด็จประพาสยุโรปครั้งที่ 1 ด้วยเหตุนี้จึงมีผู้เรียกขานพระองค์ว่า “สมเด็จรีเยนต์” ด้วยอีกพระนามหนึ่ง
วันที่ 21 มีนาคม พ.ศ. 2439 รัชกาลที่ 5 มีพระราชดำรัสแสดงพระราชประสงค์ในการเสด็จประพาสยุโรป และตั้งพระราชกำหนดให้มีผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์, ที่ปรึกษาผู้สำเร็จราชการแผ่นดิน
พระองค์โปรดเกล้าฯ ให้ สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง เมื่อครั้งทรงเป็น สมเด็จพระนางเจ้าเสาวภาผ่องศรี พระบรมราชินีนาถ เป็นผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ และทรงตราพระราชกำหนดผู้สำเร็จราชการแผ่นดิน ร.ศ. 115 โดยพระราชทานให้ผู้สำเร็จราชการแผ่นดินทรงประกอบการต่างๆ อันเป็นพระราชกิจและพระราชอำนาจของพระเจ้าแผ่นดิน จนกว่าจะเสด็จพระราชดำเนินกลับคืนสู่พระนคร
ส่วน “คณะที่ปรึกษาผู้สำเร็จราชการแผ่นดิน” ที่ช่วยให้คำปรึกษาแก่ผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ ได้แก่
- สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้าจาตุรนต์รัศมี กรมพระจักรพรรดิพงษ์
- สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระภาณุพันธุวงศ์วรเดช
- พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหลวงเทวะวงศ์วโรปการ
- พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นดำรงราชานุภาพ
- เจ้าพระยาอภัยราชาสยามานุกูลกิจ (โรลัง ยัคมินส์)
โดยมี พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้าประวิตรวัฒโนดม เป็น “ราชเลขานุการผู้สำเร็จราชการแผ่นดิน”
ตลอดเวลา 253 วัน ของการเสด็จประพาสยุโรปครั้งที่ 1 (วันที่ 7 เมษายน-16 ธันวาคม ปี 2440) สมเด็จพระนางเจ้าเสาวภาผ่องศรี พระบรมราชินีนาถ ทรงเป็นผู้สำเร็จราชการฯ ดูแลพระราชกิจต่างๆ ลุล่วงด้วยดี
ถึงรัชกาล พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร พระองค์ได้ออกผนวชเป็นเวลา 15 วัน (22 ตุลาคม–5 พฤศจิกายน 2499) สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง เมื่อครั้งทรงเป็น สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระ บรมราชินีนาถ ก็ทรงเป็น “ผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์” ซึ่งเป็น “ผู้หญิง” อีกพระองค์หนึ่ง
คลิกอ่านเพิ่ม：
อ้างอิงจาก
ณิชชา จริยเศรษฐการ, บุศยารัตน์ คู่เทียม บรรณาธิการ. อาไคฟ ขอให้เก็บให้จงดี. กรมศิลปากร กระทรวงวัฒนธรรม. พิมพ์ครั้งแรก พ.ศ. 2567
เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 26 มิถุนายน 2567
